Op 4 juni 2021, een zonovergoten vrijdagmiddag, is mevrouw Els van Damme in het zonnetje gezet. Zij was de voornaamste gast op de presentatie van het door haar geschreven Werinon-Thema-boek: ”De Adellijke Stichting van Nederhorst den Berg in de vroege Middeleeuwen”. Het boek is het resultaat van jarenlang onderzoek naar de ontstaansgeschiedenis van Kasteel Nederhorst en haar bewoners. Zij beschrijft daarin de periode van 1301 tot 1560. Vanaf het jaar waarin Alfer van Wulven de burcht Ter Horst stichtte, tot aan de dag waarop Gijsbert van der Horst er afstand van deed. Mevrouw Jonker had om de sfeer in het zaaltje te verhogen allerlei ingelijste foto’s opgehangen om de genodigden inzicht te geven in kasteel ’de Nederhorst’ vanaf 1647.
Voorzitter Ton Kuijs gaf na zijn welkomstwoord een kort overzicht van de tijd van Godard van Reede tot aan Baron van Lijnden, die het kasteel van zijn tantes Warin had geërfd. De baron heeft veel bijgedragen aan allerlei ontwikkelingen binnen het dorp. Hij zorgde voor het licht (elektriciteit) en de gezondheid (geitenmelk). Zijn opvolger, Graaf van Bylandt, verkocht het allang niet meer onderhouden kasteel in 1948. Er gebeurde helemaal niets mee waardoor het gebouw steeds sneller in verval raakte. Jan Lourens Jonker dook in 1959 op als reddende engel. Hij kocht het kasteel en alles wat er omheen lag. Onverdroten pakte hij de totale restauratie aan. In januari 1971 brandde het echter compleet af, vlak nadat de restauratie was voltooid. Doodzonde dat bij deze verwoestende brand het eeuwenoude archief verkoold is teruggevonden! Jan Jonker stak opnieuw zijn hele ziel en zaligheid in de wederopbouw van zijn levensproject. Na verloop van tijd richtte hij de Harmine Wolters Stichting op om er voor te zorgen dat het kasteel bleef voortbestaan. De huidige voorzitter, Paul van den Acker, verontschuldigde zich in zijn speech bij Els voor het feit dat zijn stichting er bij haar iets teveel op had aangedrongen dit boek te laten verschijnen. Zij vergaf het hem in haar afsluitende woord.
Maar eerst was mevrouw Ruth van der Puijl van Stadsherstel Amsterdam aan de beurt. Zij liet met een power-pointpresentatie zien wat de plannen zijn met het kasteel en omgeving als de kogel door de kerk is. Want pas wanneer de gemeente het licht op groen zet voor woonbestemming van dit monument zal de overdracht haar beslag krijgen. Spreekster vertelde heel enthousiast over de plannen die al gemaakt zijn voor als het zover is.
Een paar muzikale intermezzo’s van de cellisten Fred Pot en Hans Bonsel gaf de genodigden wat gelegenheid tot introspectie.
Op het moment dat hun klanken voor de laatste keer wegstierven in de Hornhal van kasteel Nederhorst liep Els van Damme naar het katheder om haar woordje te doen. Ze was blij dat haar monnikenwerk volop bewondering had gewekt bij de mensen die hebben meegewerkt aan het in stand houden van kasteel Nederhorst. Daarnaast benadrukte zij dat inherent aan haar onderzoek er veel naar boven is gekomen over de herkomst van het dorp Nederhorst den Berg.
Het ‘moment suprême’, de bekroning van al haar onderzoek, liet niet lang op zich wachten. Met een gulle lach, vereeuwigd door fotograaf Ton Keizer, overhandigde zij de eerste exemplaren van haar door Theo Cozijn vormgegeven boek aan Ruth van der Puijl en Paul van den Acker. Een mooi symbolisch gebaar, want het hangt van deze twee mensen af hoe kasteel en park er in de toekomst uit gaan zien.
Gerard Baar
